Πολλοί γονείς κάνουν το λάθος και πέφτουν στην παγίδα τού να συγκρίνουν τα δικά τους παιδιά με αυτά των φίλων τους ή των άλλων γονέων (με τους οποίους τυχαίνει να συζητούν), σχετικά με το πόσο αυτά διαβάζουν καθώς και για τη σχολική τους επίδοση. Πολλές φορές, φτάνουν να αποδίδουν στο παιδί άσχημους χαρακτηρισμούς (π.χ. «τεμπέλης/α») και καταφεύγουν σε καταπιεστικούς κανόνες του τύπου «δεν θα βγεις έξω ( ή δεν θα παίξεις κ.ά), αν δεν διαβάσεις πρώτα τα μαθήματά σου!»

Έτσι όμως τα παιδιά δεν αποκτούν ισχυρό κίνητρο για διάβασμα. Δουλεύουν τυποποιημένα, στενεύει η κριτική τους αντίληψη, ωθούνται στην «παπαγαλία» και δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν τα νοήματα και την ουσία των κειμένων με τα οποία έρχονται σε επαφή.

Αρχικά, πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τις αιτίες που ένα παιδί αρνείται ή αποφεύγει να διαβάσει: Φοβάται την αρνητική κριτική των συμμαθητών του αν εκφραστεί μπροστά σε όλη την τάξη; Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί; Συντρέχουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες; Ταλαιπωρούν την οικογένεια κάποια προβλήματα; Έχει συμβεί κάτι που προβλημάτισε το παιδί στο σχολείο (κακοποίηση λεκτική ή σωματική, τιμωρία/επίπληξη από δάσκαλο κ.λπ.) Είναι απλά κουρασμένο ή βαριέται; Όλα αυτά θα πρέπει να διερευνηθούν και αναλόγως να πράξουμε.

Πώς όμως, συγκεκριμένα, θα μπορούσαν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά να έχουν ενδιαφέρον για τα αναγνώσματά τους; Ας δούμε παρακάτω μερικές συμβουλές:

  • Μέσω μεθόδων μελέτης που έχουν ως βάση το παιχνίδι μπορείτε να κάνετε την ανάγνωση των μαθημάτων ελκυστικότερη. Τα παιδιά αποδίδουν γενικά καλύτερα, σε όλα τα πράγματα, όταν αισθάνονται ότι παίζουν.
  • Αφήστε τα παιδιά να διαβάζουν οτιδήποτε τα ευχαριστεί. Δεν υπάρχουν «καλά» και «κακά» αναγνώσματα. Μπορεί να διαβάσουν κι ένα περιοδικό με κινούμενα σχέδια αν θέλουν και να σχολιάζουν. Είναι κι αυτό πολύ δημιουργικό και βοηθά τη σκέψη και την έκφρασή τους.
  • Τα παιδιά πρέπει να είναι ικανοποιημένα όταν διαβάζουν. Να μην νιώθουν ότι κάνουν κάτι αναγκαστικά. Οπότε δεν πρέπει να τα πιέζετε, γιατί θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα.
  • Μην τα κρίνετε αρνητικά και μην αποδίδετε αρνητικούς χαρακτηρισμούς («τεμπέλης», «άχρηστος», «κακός μαθητής», «απαράδεκτος» κ.ά) στο παιδί αν π.χ. βαριέται να διαβάσει. Σήμερα η πληθώρα των πληροφοριών είναι τεράστια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίθουν, οπότε η κακή κριτική σας και η απαξίωση, που δέχονται από εσάς, μόνο να χειροτερέψει μπορεί τη σχέση τους με το βιβλίο και την ανάγνωση γενικότερα (η οποία έχει ήδη πληγεί από την αλματώδη άνοδο της τεχνολογίας).
  • Το προσωπικό σας παράδειγμα παίζει τεράστιο ρόλο: αν εσείς διαβάζετε και σας βλέπουν με το βιβλίο στο χέρι, είναι πιθανότερο να παρακινηθούν κι αυτά. Αν εσείς είστε μονίμως με το κινητό στο χέρι ή μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, θα είναι κι αυτά (και δικαιολογημένα!).
  • Δείξτε ενδιαφέρον στο να σας διηγηθεί το παιδί, με δικά του λόγια, το περιεχόμενο των αναγνωσμάτων του. Έτσι το παιδί νιώθει ότι σας μεταφέρει ένα κομμάτι από τον εαυτό του και το πώς έχει φιλτράρει το ίδιο αυτά που διάβασε. Διαβάστε και εσείς στα παιδιά σας βιβλία, παραμύθια, ότι σας αρέσει. Δώστε κάτι από τον εαυτό σας στο παιδί σας.
  • Βοηθήστε το να δημιουργήσει και να οργανώσει τη δική του βιβλιοθήκη. Πηγαίνετε μαζί του στο βιβλιοπωλείο και διαλέξτε μαζί βιβλία που του αρέσουν και μετά οργανώστε τα μαζί με αυτά που έχει ήδη αποκτήσει. Μπορείτε ακόμη να επισκεφθείτε μαζί, σαν ανταμοιβή, μια δημόσια βιβλιοθήκη.
  • Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να έχει καθιερωθεί στο σπίτι ένας σταθερός χώρος μελέτης, απαλλαγμένος από πολλά αισθητηριακά ερεθίσματα ώστε να διευκολύνεται η συγκέντρωση του παιδιού. Επιπλέον, θα βοηθούσε το διάβασμα να γίνεται μια συγκεκριμένη ώρα που το παιδί δεν θα είναι κουρασμένο και για όλα αυτά να έχετε φροντίσει να κάνετε μια συζήτηση με το παιδί από πριν.

  • Τα συχνά μικρά διαλείμματα είναι απαραίτητα για την πνευματική διαύγεια των μικρών μας φίλων και, το μέγιστο όλων, η επιβράβευση για κάθε προσπάθειά τους, καθώς και η τόνωση του αυτοσυναισθήματός τους. Η βαθμολογία δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο όσο η καλή τους διάθεση και προθυμία για συνεργασία: αυτό τα παιδιά πρέπει να το καταλάβουν και να τους κάνουν οι γονείς, πρώτοι από όλους, σαφές.

  • Η συνεργασία των γονέων με τους εκπαιδευτικούς, η εύρεση «κοινής γραμμής αντιμετώπισης», η επιστράτευση εναλλακτικών τρόπων διδασκαλίας βασισμένων στη δημιουργικότητα, το να μην «φορτώνετε» τα παιδιά με άπειρες δραστηριότητες στερώντας τους πολύτιμο χρόνο από το ζωτικό γι΄ αυτά παιχνίδι, είναι κι αυτά πολύ σημαντικά.

Εάν εφαρμοστούν όλα τα παραπάνω και το παιδί δεν θέλει με κανέναν τρόπο να μελετήσει, μπορούμε πάντα να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, ο οποίος θα δει το παιδί και θα δώσει τις πρέπουσες οδηγίες.